Numer do mordercy

Informacje o rozmowach telefonicznych coraz częściej odgrywają ważniejszą rolę w śledztwie niż zabezpieczone odciski palców i ślady biologiczne. Policjanci nierzadko najpierw poznają numer telefonu zabójcy, a dopiero później jego nazwisko.

Policjant, siedzący całymi dniami nad stosami kartek z wydrukami informacji o połączeniach telefonicznych, nie jest dzisiaj już czymś niezwykłym. Analiza bilingu jest nie mniej ważna od przesłuchania świadków. - Kiedy dochodzi do poważnego przestępstwa, ustalenie numerów telefonów ofiar i podejrzanych jest obecnie podstawową czynnością. Niemal tak samo ważną, jak sprawdzenie odcisków palców i zabezpieczenie śladów biologicznych - mówi policjant z wydziału kryminalnego.

Alibi podważyła komórka

W 2002 r. na poznańskim dworcu obrabowano ambulans
kolejowy. Po pięciu miesiącach śledztwa zatrzymano dwóch policjantów z komisariatu kolejowego, którzy współdziałali z przestępcami. Jeden z nich za 5 tys. zł wypożyczył swój prywatny samochód, który posłużył do wywozu kasy pancernej z miejsca napadu. Drugi funkcjonariusz najprawdopodobniej był organizatorem przestępstwa. Mężczyzna przedstawił jednak mocne alibi - tego dnia miał przebywać (co potwierdzili świadkowie) w domu ze swoim 3-letnim dzieckiem.

Informacje od operatora sieci komórkowej wskazywały, że policjant nie pilnował dziecka w domu, lecz jeździł tego dnia (dzwoniąc ze swojego telefonu) autem po mieście. Czas i trasa jego przejazdu ustalona na podstawie bilingów i danych ze stacji bazowych pokrywały się z godziną napadu i kierunkiem ucieczki bandytów.

Tele-poszlaki

Policjanci z dworca zostali skazani. Jednak jeszcze nie zawsze polskie sądy traktują poważnie tele-dowody. Tak było w głośnym procesie ,,Orzecha’’ oskarżonego m. in. o kierowanie zamachem na bossa rosyjskiej mafii, ,,Malowanego’’ (zabito go w 1997 r. w Poznaniu). Śledztwo przeciwko niemu było pierwszym w Polsce, w którym na tak dużą skalę wykorzystano informacje od operatorów sieci komórkowych. Prowadzący sprawę porównali bilingi i informacje o lokalizacji komórek grupy warszawskich gangsterów, którzy przyjechali do ,,Orzecha’’ (któryś z nich był wykonawcą egzekucji na ,,Malowanym’’). Sąd uniewinnił go z zarzutu kierowania zamachem, uznając, że telefoniczne dowody to zbyt mało, by oskarżać go o przyczynienie się do zabójstwa. Nie podważył jednak zasadniczych ustaleń ze śledztwa, że zabójcy gościli przed morderstwem właśnie u ,,Orzecha’’.

Motyw z telefonu

8 października ubr. pod zakładami Cegielskiego znaleziono zwłoki zasztyletowanego Ukraińca. Mężczyzna zamieszkiwał na Śląsku. W przeddzień swojej śmierci wyjechał (jak zapewnił żonę) do Szczecina. Policja nie mogła znaleźć ani motywów zbrodni, ani uzasadnienia dla przyjazdu Ukraińca do Poznania.

Zagadkę udało się rozwiązać dzięki żmudnej analizie bilingów numerów telefonów ofiary oraz jego znajomych oraz sprawdzeniu informacji o lokalizacji ich telefonów w chwili prowadzenia rozmów. Okazało się, że obcokrajowiec zamiast do Szczecina wybrał się do Myśliborza (woj. lubuskie) i tam brał udział w napadzie Białorusinów. Jeden z nich zranił go w samoobronie nożem. Kompani rannego zabrali go ze sobą, a widząc, że umiera, porzucili go, przejeżdżając przez Poznań.

Wirtualny odcisk

Ślęczenie nad wydrukami bilingów coraz częściej popłaca. Mozolne ustalanie, który numer do kogo należy, pozwala często określić krąg podejrzanych. Po ich przesłuchaniu i wytypowaniu sprawcy nierzadko wystarczy porównać jego zeznania z informacjami od sieci komórkowej na temat lokalizacji jego telefonu w trakcie połączeń. - Morderca zapewnia, że nigdy nie był w miejscowości X., a tymczasem okazuje się, że stamtąd dzwonił w dniu morderstwa. To taki wirtualny ,,odcisk palca’’ pozostawiony na miejscu zbrodni - mówi policjant.

Upowszechnienie komórek ułatwiło przestępcom szybkie porozumiewanie się, ale też daje policji szanse na ich wytropienie. Wiele wciąż zależy od wyobraźni i inwencji prowadzących śledztwo. Często tele-dowody znajduje się tam, gdzie wydawałoby się, że ich nie ma. Tak było w przypadku zuchwałej kradzieży 400 tys. zł z jednego z poznańskich marketów. Małżeństwo, które zagarnęło torbę pełną pieniędzy, wpadło dzięki analizie bilingów z... publicznych automatów telefonicznych.

Gwałciciel z budki

Przez trzy lata policja z Łodzi szukała seryjnego gwałciciela. Jego ofiarami padło w tym czasie blisko sześćdziesiąt kobiet. Działał brutalnie i perfekcyjnie. Tylko w dwóch przypadkach pozostawił po sobie ślady biologiczne, ale i one nic nie dały prowadzącym śledztwo, gdyż wyniki badań DNA nie pasowały do żadnego z mężczyzn podejrzewanych o gwałty.

Gwałciciel niekiedy zwabiał swoje ofiary w miejsca odludne dzwoniąc na ogłoszenia kobiet poszukujących pracy. Policjanci zaczęli analizować bilingi ofiar, szukając podobnych numerów. Niestety, przestępca korzystał z aparatów publicznych, za każdym razem z innego. W końcu trafili jednak na numer telefonu budki, która znajdowała się w zasięgu kamery monitorującej stację benzynową. Po porównaniu godziny telefonu do ofiary i nagrania wideo okazało się, że dzwoniącym był... policjant z 10-letnim stażem. Badania genetyczne potwierdziły, że to on był gwałcicielem.

Ścieżka do podsłuchu

Często dane od operatorów telekomunikacyjnych nie wy - starczają jako dowody przestępstwa. Wówczas uzyskane od nich informacje wykorzystuje się pośrednio. Służą podczas śledztwa do zakładania podsłuchów (dzięki nim wiadomo, kogo warto podsłuchiwać) lub w procesach jako poszlaki wzmacniające wartość dowodów materialnych i zeznań świadków. Rola tele-dowodów będzie rosła wraz z rozwojem usług telekomunikacyjnych. Lokalizacja osób, monitorowanie pojazdów oraz usługi komórkowe trzeciej generacji (w tym transmisja wideo) zwiększą szanse policjantów. Chyba, że przestępcy przestaną używać telefonów. Trudno to jednak wyobrazić sobie w świecie, gdzie komórka stała najpowszechniej na co dzień użytkowanym urządzeniem elektronicznym i największym w dziejach ludzkości ułatwieniem w komunikacji.

Wszystko pod kontrolą