Arboretum - warto zobaczyć!

 
 
Arboretum (łac.) to teren, na którym uprawiane są głównie drzewa i krzewy do celów badawczych, m.in. w zakresie ekologii, aklimatyzacji i hodowli. Ich głównym walorem jest to, że na niewielkim obszarze możemy dokonać przeglądu roślinności pochodzącej z różnych stron świata i zebranych w zespoły, których nie spotkamy w żadnym naturalnym środowisku. Arboreta wchodzą w skład ogrodów botanicznych lub istnieją jako placówki samodzielne. Proponujemy odwiedzenie najbliższego nam arboretum w Karnieszewicach, mało znanego, ale godnego spopularyzowania, ze względu na ciekawy skład gatunkowy parku leśnego.
 
HISTORIA   ARBORETUM
 
Historia powstania arboretum w Karnieszewicach nie jest w pełni wyjaśniona. Brak jakiejkolwiek dokumentacji oraz danych w dostępnej nam literaturze uniemożliwia podanie bliższych szczegółów.
Przyjmuje się, że arboretum powstało w 1881 roku z okazji Zjazdu Pomorskiego Towarzystwa Leśnego. Potwierdzeniem tego może być znajdujący się w narożniku pólnocno-zachodnim arboretum kamień pamiątkowy Pomorskiego Towarzystwa Leśnego z tą właśnie datą ( POM. FORST VEREIN 1881).
Słowa wyryte w kamieniu dowodzą, że właśnie za sprawą Pomorskiego Towarzystwa Leśnego w podanym wyżej roku zaczęto obsadzać drzewami opisany obszar. Istotnym dowodem potwierdzającym powyższą datę jest wiek daglezji zielonej określony w czasie inwentaryzacji w 1991 roku na 110 lat, a ustalony na podstawie rocznych przyrostów po ściętym drzewie.
Za twórcę tego ogrodu można uważać wybitnego naukowca niemieckiego
A . Schwappacha, który zajmował się doświadczalnictwem leśnym i na dużą skalę nasadzał gatunki drzew obcego pochodzenia w regularnych lasach państwowych. Niemieccy naukowcy założyli arboretum w ówczesnym Karnkevitzu w celu zbadania rozwoju i aklimatyzacji gatunków drzew obcego pochodzenia. Gatunkiem numer jeden - najważniejszym, z którym wiązano największe nadzieje i na który postawiono - była iglasta daglezja, czyli jedlica zielona. Drzewo to sprowadzono do Europy z Ameryki Północnej w 1827 roku.
W powojennym okresie arboretum zostało zapomniane. Nagromadziło się wiele zaniedbań. Nie były w nim prowadzone systematyczne prace badawcze, ani nie interesowały się nim w większym stopniu ośrodki naukowe. Również duże zaniedbania nastąpiły na odcinku właściwej pielęgnacji i hodowli występujących gatunków drzew i krzewów. Nie postarano się też, aby uzyskać z ginących drzew młodego pokolenia. Taki stan rzeczy (niedostateczna opieka) był przyczyną wyparcia wielu ciekawych gatunków drzew i krzewów przez gatunki powszechnie znane, podrzędne, pospolite.
W tym też okresie zostało wyeliminowanych wiele wartościowych gatunków, jak np. kasztan jadalny, świerk kłujący odmiana sina, sosna limba, przeorzec, buk pospolity odmiana zwisająca, dąb dachówkowaty, dąb burgundzki, kokornak wielkolistny, jarząb pośredni i inne.
Pierwszym specjalistycznym opracowaniem, stanowiącym informację źródłową o arboretum jest praca mgr inż. Cezarego Pacyniaka oraz mgr inż. Janusza Surmińskiego pod tytułem „Nieznane arboretum w Karnieszewicach” opublikowana  w roczniku dendrologicznym 1964 roku. Pracownicy naukowi Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu zinwentaryzowali i opisali wówczas 55 gatunków i odmian drzew i krzewów oraz 35 gatunków roślin zielnych w runie. Od tamtego jednak okresu arboretum przeszło gradację brudnicy mniszki oraz falę huraganów w latach 1980-82, które zdziesiątkowały istniejący starodrzew eliminując 18 sztuk. Zniszczeniu uległa również część daglezji zielonych, sięgających wysokości 40 m, których było tu ponad 100. Obecnie nie wykarczowane pniaki wielu daglezji tworzą „szpaler” nie mniej liczny niż drzewa stojące, świadczące o tym, jak gęsta i wspaniała była daglezjowa aleja jeszcze przed kilkunastu laty.
      Ostatnie opracowanie związane z całkowitą inwentaryzacją flory pochodzi z 1992 roku. Zinwentaryzowano wtedy 63 gatunki i odmiany drzew i krzewów w tym 37 drzew i 26 krzewów. Jeżeli chodzi o gatunki runa, to zarejestrowano ich aż 62. Stwierdzono wtedy fakt zamierania gatunków zarówno iglastych, jak i liściastych. Pierwsza od kilkudziesięciu lat próba dosadzenia istniejących luk, mająca przynieść niemałe znaczenie dla przyszłości arboretum, miała miejsce 27 - 30. 09. 1991 roku. W tych dniach dokonano nasadzeń 78 sztuk różnych gatunków egzotycznych w tym: 38 sztuk daglezji zielonej, 10 sztuk żywotnika zachodniego, 9 sztuk cisa pospolitego, 7 sztuk jodły kalifornijskiej, 5 sztuk sosny limby, 5 sztuk sosny wejmutki, 4 sztuki modrzewia europejskiego. Obecnie prowadzone są tu prace porządkowo-gospodarcze, które docelowo umożliwiają zmniejszenie szkód spowodowanych przez zwierzynę, ułatwiają poruszanie się po obiekcie oraz pozwalają na wprowadzenie brakujących odnowień drzew i krzewów. Należy więc robić wszystko, aby ten leśny ogród tak do niedawna zaniedbany, odbudować i zadrzewiać różnymi gatunkami drzew.
 
POŁOŻENIE  I  WARUNKI  PRZYRODNICZE

      Arboretum karnieszewickie ma powierzchnię ok. 4,79 ha i leży w odległości ok. 15 km na północny–wschód od Koszalina. Jest częścią leśnictwa Kamionka wchodzącego w skład Nadleśnictwa Karnieszewice w gminie Sianów. Do arboretum dotrzeć można autobusem lub samochodem szosą z Koszalina w kierunku Słupska przez miejscowość Karnieszewice lub z Koszalina w kierunku Darłowa, gdzie przed Wierciszewem należy skręcić w prawo w kierunku Karnieszewic i przejechać ok. 1 km leśną drogą.
      Obszar zajmowany przez ten leśny ogród, kształtem zbliżony do prostokąta, przylega z jednej strony do torów kolejowych trakcji Koszalin – Słupsk, z drugiej zaś do leśnej drogi. Cele powstania arboretum, nazwiska założycieli oraz okoliczności, w jakich ono powstało nie są całkowicie znane. Dlaczego właśnie tu? Można domyślać się, że założyciele brali pod uwagę specyficzny mikroklimat panujący właśnie na tym terenie. W środkowej i północnej części teren arboretum jest równinny, zaś w południowej lekko falisty i przecięty głębokim jarem, w którym płynie niewielki strumień. Wzdłuż strumienia, na terasach rosną liczne gatunki krzewów i roślin zielnych. Teren ogrodu, leżący w linii prostej 10 km od Bałtyku, obniża się lekko w stronę jeziora Jamno i jest osłonięty od południa i wschodu wzniesieniami. To ukształtowanie oraz bliskość morza sprawiają, iż panuje tu specyficzny mikroklimat. Łagodne zimy i umiarkowane temperatury w lecie (średnia temp. roczna wynosi + 7,2 C, zaś w okresie wegetacji tj. V-XI, + 14 C) sprzyjają roślinom sprowadzonym do arboretum. Wszystkie te uwarunkowania (położenie, ukształtowanie, typ gleby) w efekcie bardzo korzystnie wpływają na aklimatyzację i wzrost roślin arboretum.
 
SKŁAD  GATUNKOWY  ARBORETUM
DRZEWA  I  KRZEWY
 
 
Drzewa liściaste

-brzoza brodawkowata
-buk pospolity
-buk pospolity odm. purpurowa
-buk pospolity odm. strzępolistna
-dąb szypułkowy
-dąb błotny
-dąb czerwony
-grab pospolity
-grusza dzika
-jarząb pospolity
-jarząb mączny
-jesion pensylwański
-jesion wyniosły
-kasztanowiec biały
-klon pospolity
-klon jawor
-klon srebrzysty
 -klon polny
-lipa drobnolistna
-lipa szerokolistna
-orzesznik pięciolistkowy
-olsza czarna
-robinia akacjowa
-topola drżąca (osika)
-tulipanowiec amerykański
-wiąz polny
-wiąz górski
-wiśnia ptasia
 
Drzewa iglaste
   
-choina kanadyjska
-cyprysik groszkowy
-cyprysik Lawsona
-daglezja zielona
-jodła kaukaska
-modrzew europejski
-sosna pospolita
-świerk pospolity
-żywotnik olbrzymi
 
Krzewy i pnącza

-agrest pospolity
-bez czarny
-bluszcz pospolity
-czeremcha pospolita
-dereń świdra
-głóg czarny
-głóg dwuszyjkowy
-głóg jednoszyjkowy
-jaśminowiec wonny
-kalina koralowa
-klon polny odm. korkowa
-kruszyna pospolita
-leszczyna pospolita
-mahonia pospolita
-porzeczka czarna
-porzeczka czerwona
-róża dzika
-suchodrzew pospolity
-tawuła japońska
-trzmielina szerokolistna
-wawrzynek wilcze łyko
 
CHARAKTERYSTYKA   WYBRANYCH   GATUNKÓW   DRZEW
I   KRZEWÓW
 
(1) CYPRYSIK  LAWSONA  ( Chamaecyparis lawsoniana )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Pierwotnie rósł tylko w zachodniej części Ameryki Północnej. W Europie sadzony w rozlicznych formach jako drzewo ozdobne.
OPIS DRZEWA. Wiecznie zielone drzewo szpilkowe o dosyć krótkich, bogato rozgałęzionych konarach. Korona wysoka, wąska, stożkowata, wskutek rozgałęziania się pnia często wieloszczytowa. W swojej ojczyźnie osiąga wysokość do 60 m, u nas niewiele ponad 20 m.
Kora ciemna, brunatna, podzielona na podłużne płaty, których końce się odchylają. Szpilki łuskowate o długości 0,5 – 2 mm ułożone płasko, od góry ciemnozielone, pod spodem jaśniejsze, oddzielone od siebie białawymi szwami. Szyszki kuliste, niewielkie, mające zaledwie po 4 pary łusek, w stanie dojrzałym są jasnobrunatne.
Okres kwitnienia: od marca do kwietnia.
CIEKAWOSTKI. Wszystkie części drzewa są lekko trujące. Drewno jest jasnożółte, bez żywicy, ale bardzo trwałe i ma wielostronne zastosowanie.
 
(2) ŻYLISTEK  SZORSTKI  ( Deutzia scabra )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Jest to krzew pochodzenia azjatyckiego            ( Japonia ). W Europie powszechnie sadzony w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna.
OPIS KRZEWU. Gęsto ugałęziony krzew dorastający do 2,5 m wysokości. Pędy sztywne, proste, liście szorstkie w dotyku. Kwitnie bardzo obficie, kwiaty białe, dzwonkowate, zebrane w wiechy.
Okres kwitnienia: od czerwca do lipca.
CIEKAWOSTKI. Znane odmiany różnią się barwą kwiatów. Szczególną popularnością cieszą się formy o kwiatach pełnych.
 
(3) WICIOKRZEW  POMORSKI  ( Lonicera periclymenum )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Krzew ten występuje w zachodniej, środkowej i południowej Europie, głównie w lasach dębowych i grabowych. W Polsce spotykany rzadko, prawie wyłącznie na Wybrzeżu. Rośnie w zaroślach i na porośniętych krzewami zboczach, w luźnych lasach.
OPIS KRZEWU. Ten zdrewniały krzew o charakterze liany z prawoskrętnymi łodygami wspina się do wysokości 5 a nawet 10 m.
Liście naprzeciwległe, krótkoogonkowe, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem niebieskawo oszronione. Młode liście są lekko owłosione.
Kwiaty 5-krotne, wielkie i pięknie pachnące, żółtawobiałe często z purpurowym odcieniem, zebrane są w główkowate kwiatostany na wierzchołkach pędów.
Okres kwitnienia: od maja do czerwca, rzadko do września.
CIEKAWOSTKI. Wiciokrzew pomorski, zwany polską lianą, jest ulubionym kwiatem motyli nocnych. Pnącze to owija się wokół podpory, np. pnia, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a więc prawoskrętnie. Hamuje w ten sposób rozwój pnia na grubość i może nawet spowodować jego obumarcie.
Jest to roślina trująca, w Polsce objęta całkowitą ochroną.
 
(4) JESION  WYNIOSŁY  ( Fraxinus excelsior )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Gatunek pochodzący z Europy i z Azji Mniejszej. Obecnie występuje na terenie całego kraju, częsty w uprawie.
OPIS DRZEWA. Bardzo wysokie (do ok. 40 m ) z wysoko sklepioną koroną.
U drzew wolno rosnących pień przeważnie niski. Kora szara, szeroko żebrowana i podłużnie spękana.
Liście naprzeciwległe, nieparzystopierzaste z 4-6 parami listków i listkiem szczytowym. Długość liścia ok. 25 cm. Listki podłużne, ząbkowane, z wierzchu matowozielone, od spodu jaśniejsze. Skrzydlaki długości ok.3 cm, w stanie dojrzałym są brunatne.
Okres kwitnienia: kwiecień – maj
CIEKAWOSTKI. Jesion należy do najwyższych krajowych drzew liściastych. Żyje ok. 200 lat. Jego jasne drewno jest bardzo cenione w stolarstwie meblowym oraz używane jest do wyrobu sprzętu sportowego.
 
(5) METASEKWOJA  CHIŃSKA  ( Metasequoia glyptostroboides )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Została odkryta dopiero w 1941 roku
w południowo - zachodnich Chinach. Występuje tam na małym obszarze. Odkrycie to wywołało wśród fachowców małą sensację, ponieważ wcześniej metasekwoja znana była tylko ze skamielin trzeciorzędowych.
OPIS DRZEWA. Jest to drzewo o igłach opadających na zimę, o wysmukłej, stożkowatej koronie, osiągające wysokość ok. 30 metrów. Układ gałęzi wyraźnie podzielony na długo -, i krótkopędy. Osadzone naprzeciwlegle krótkopędy jesienią odpadają.
Kora bladobrązowa lub czerwonawobrązowa z wyraźnym spękaniem poniżej gałęzi. Szpilki krótkie (1-3 cm), spłaszczone i miękkie. W porze listnienia są trawiastozielone, później ciemniejsze, a jesienią przebarwiają się na żółtawo, łososiowo aż do rubinowoczerwonych.
Okres kwitnienia: od kwietnia do maja.
CIEKAWOSTKI. Metasekwoja chińska jest właściwie żywą skamieniałością i to taką, której kopalnych przodków odkryto wcześniej niż dziś jeszcze żyjącego przedstawiciela tej grupy.
 
(6) MAHONIA  POSPOLITA  ( Mahonia aquifolium )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Ojczyzną mahonii jest zachodnia część Ameryki Północnej. W 1823 roku została sprowadzona do Włoch. Obecnie spotyka się ją sadzoną w południowej Europie, gdzie miejscami występuje również zdziczała.
OPIS KRZEWU. Jest to zimozielony, szeroko rozłożysty, niski krzew dorastający do wysokości 1 m.
Liście skórzaste, nieparzystopierzaste, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, od spodu jasnozielone. Są one złożone z 5 – 7 kolczasto ząbkowanych listków.
Złocistożółte kwiaty skupione w gronach na szczytach pędów. Jesienią pojawiają się granatowe jagody z woskowym nalotem.
Okres kwitnienia: od kwietnia do maja.
CIEKAWOSTKI. Krzew używany do niskich żywopłotów. Dobrze znosi zacienienie, często sadzony w parkach, ogrodach i na cmentarzach.
 
(7) ŻYWOTNIK  OLBRZYMI  ( Thuja plicata )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Stany Zjednoczone i Kanada. Do Europy sprowadzony w 1853 r. Najstarsze okazy w Polsce pochodzą z XVII w.           
OPIS DRZEWA. Wysokość 20-30 m., średnica korony 5-7 m. Korona wąsko stożkowata, gęsta, zwarta. Pęd wierzchołkowy jest prosty, a odchodzące do niego mniejsze gałązki osadzone są poziomo. Oś drzewa zaznaczona na całej długości zbieżystą strzałą.
Kora brązowoszara, włóknista o długich, płytkich wąsko wrzecionowatych spękaniach. Gałęzie liczne osadzone pod kątem prostym do osi drzewa.
Igły silnie pachną po roztarciu. Są zimozielone, łuskowate, długości 2 mm, przylegają do pędów. Pędy wraz z igłami są płaskie. Igły lśniące, zielone od góry, a od spodu mają niezbyt wyraźne gruczołki z białym nalotem. Ciemna zieleń utrzymuje się przez całą zimę.
Męskie i żeńskie kwiaty są osadzone na wierzchołkach pędów. Szyszki są podłużne, jajowate, długości około 11 mm i składają się / 10-12 skórzastych łusek. Małe, płaskie nasiona są uskrzydlone i mają 6 mm długości.
CIEKAWOSTKI. Nie znosi silnych wschodnich wiatrów, które powodują brązowienie i zasychanie pędów. Gatunek szybkorosnący i długowieczny.
 
(8) WIŚNIA  PTASIA  ( Cerasus arium ) inaczej trześnia, czereśnia ptasia.
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Wiśnia ptasia rośnie dziko prawie w całej Europie od Wielkiej Brytanii i Danii w kierunku wschodnim do Syberii. W Polsce występuje na obszarze całego kraju. Można ją spotkać na nizinach i wyżynach w mieszanych lasach liściastych oraz dolinach rzek do wysokości 800 m.
OPIS DRZEWA. Dorasta maksymalnie do 25 m wysokości.
Kora młodych drzew jest gładka, czerwonobrązowa, a w starszym wieku staje się szarobrązowa i złuszcza się cienkimi pasami. Liście średniej wielkości, szerokoeliptyczne, ostro zakończone, piłkowate.
Owoc kulisty, jasnoczerwony, z sokiem kwaśnym Jej owoce chętnie zjadają ptaki. Lubi umiarkowanie wilgotne gleby. W młodym wieku znosi stosunkowo duże zacienienie. Jest stosunkowo krótko żyjącym drzewem, przeciętny okres życia
to 20-30 lat.
 
(9) JODŁA  KAUKASKA  ( Abies nordmanniana )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Północno – zachodnia Turcja i zachodni Kaukaz, często sadzona również w środkowej Europie. W Polsce nadaje się do uprawy przede wszystkim na Pomorzu Zachodnim. Z rodziny sosnowatych.
OPIS DRZEWA. Drzewo iglaste. Dochodzi do 30m wysokości. Pień gładki, szary, szeroko stożkowa korona. Pędy nagie lub słabo owłosione, żółtawo zabarwione. Pączki grube, kuliste, zaostrzone, a na końcach pędów bocznych często ustawione po 4, z tego l zwrócony ku dołowi. Igły 20-30 mm dł. i 2,5 mm szer., równej długości, błyszczące, na górnej stronie pędów ustawione gęsto, szczoteczkowato. Szyszki niedojrzałe fioletowe, 12-20 cm dł. l 5 cm szer. (bardzo podobne do szyszek jodły pospolitej). Łuski okrywowe wystające i odgięte wstecz.
CIEKAWOSTKI. Wartościowe drewno, lekkie, łupliwe, o dużej elastyczności.
Używa się go w budownictwie lądowym i wodnym, na skrzynie, gonty, do wyrobu instrumentów muzycznych oraz na masę papierową.
 
(10) CHOINA  KANADYJSKA  ( Tsuga canadensis )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Pierwotnie występowała tylko
we wschodniej części Ameryki Północnej; do Europy sprowadzona w XVIII w. Spotykana często w parkach i ogrodach.
OPIS DRZEWA. Wiecznie zielone drzewo szpilkowe z koroną zwykle szeroko stożkowatą, nieregularną z gęstymi gałęziami. Wysokość ok. 25-30 m. Dolne gałęzie bywają bardzo grube, co sprawia wrażenie wielu pni. Kora brązowoczarna o długich, bruzdowatych spękaniach. Szpilki krótkie, spłaszczone, ciemnozielone, od góry połyskliwe, z dwoma białymi paskami od spodu. Igły żyją ok. 5 lat. Szyszki małe (15-20 mm), w porze dojrzewania ciemnobrunatne, stożkowato-owalne.
Okres kwitnienia: od kwietnia do maja.
CIEKAWOSTKI. Gatunek mało odporny na zanieczyszczenia atmosferyczne i klimat śródmieścia ( igły żółkną i opadają).
 
(11) TULIPANOWIEC  AMERYKAŃSKI  ( Liriodendron tulipifera )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Wschodnie i południowo-wschodnie  części Ameryki Północnej. Sprowadzone w XVII w.
OPIS DRZEWA. Korona zmienna, często wyniosła i wąska, niekiedy kopulasta. Kora szara, brązowoszara o głębokich regularnych bruzdach. Drzewo o liściach opadających na zimę, skrętoległych. Wysokość średnia 20-25m.
Liście 7-20 cm dł. i prawie takiej samej szerokości, 4- klapowe, u nasady szeroko zaokrąglone, z ostrymi wierzchołkami klap, z wierzchu błyszczące, jasnozielone, pod spodem, siwawe. Zabarwienie liści jesienią: żółte, żółtawopomarańczowe lub czerwonopomarańczowe.
Kwiaty osadzone pojedynczo na wierzchołkach pędów bocznych, żółtawozielone, podobne do tulipanów, rozwijające się w pierwszej połowie czerwca, stanowią element dekoracyjny. Owoce 6-8cm dł., podobne do szyszki, złożone z licznych orzeszków rozsypujących się po dojrzeniu.
CIEKAWOSTKI. Drzewo wybitnie parkowe o malowniczej i zmiennej koronie. Jako gatunek o dużych walorach plastycznych powinien być sadzony w stanowiskach odkrytych i dobrze widocznych. Gatunek długowieczny, szybko rosnący.
 
(12) BLUSZCZ  POSPOLITY  ( Hedera helix )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Bluszcz ten występuje w kamienistych lasach, na cmentarzach i w ogrodach oraz na stokach rumowisk i w zaroślach.
OPIS. Krzew, do 20 m wys., pnący się za pomocą czepnych korzonków przybyszowych. Liście pięcioklapowe, zimotrwałe, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze, u podstawy blaszki sercowate, liście na pędach kwiatonośnych jajowate lub lancetowate, zaostrzone, całobrzegie.
Kwiatostany stanowią półkoliste blaszki (w naszych warunkach klimatycznych bardzo rzadko zakwita, dopiero we wrześniu). Kwiaty białozielone, zielonawożółte. Owoc stanowi jagoda czarna. Występuje na drzewach w lasach liściastych, łęgowych, w dąbrowach i w buczynach. Często jest hodowany, występuje zdziczały w starych parkach. Roślina chroniona i trująca.
CIEKAWOSTKI. Okaz w arboretum posiada zdrewniałą łodygę. Liście zawierają glukozydy i znajdują zastosowanie w medycynie ludowej przy chorobach kobiecych i gruźlicy. Często stosowany jako pnącze ozdobne.
 
(13) DĄB  CZERWONY  ( Quercus rubra )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Jego ojczyzną jest wschodnia część Ameryki Północnej, w Polsce uprawiany od początku XIX w jako drzewo parkowe i ozdobne.
OPIS DRZEWA. Korona szeroka, zazwyczaj wyniosła, często kopulasta i rozłożysta. Pień masywny, krótki, na niewielkiej wysokości nad ziemią podzielony na większe, grube konary. Wysokość ok. 25 – 30 m.
Kora jasno- lub srebrnoszara, w górnych partiach pnia i na konarach gładka
i połyskliwa, w dolnych – płytko, podłużnie spękana.
Liście wielkości 10 – 25 cm, o dużych zatokach i dużych ostrych zębach od góry są ciemnozielone, błyszczące, zaś od spodu jaśniejsze i matowe. Wiosną, w okresie rozwijania liście mają barwę żółtozieloną, jesienią przybierają różne odcienie purpury (młode okazy) i brązu (drzewa starsze).
Żołędzie szerokojajowate, umieszczone w bardzo płytkiej miseczce dojrzewają dopiero w drugim roku. Okres kwitnienia: maj.
CIEKAWOSTKI. Gatunek ten charakteryzuje się wyjątkowo dużą odpornością
na zanieczyszczenia atmosferyczne oraz niewielkimi wymaganiami glebowymi. Wykazuje znaczną odporność na suszę. Jest to gatunek wybitnie światłolubny
i szybkorosnący.
 
(14) DAGLEZJA  ZIELONA  ( Pseudotsuga menziesii ) inaczej jedlica zielona, jedlica Douglasa.

POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Pierwotnie występowała tylko u zachodnich wybrzeży Pacyfiku w Ameryce Północnej i Południowej. Do Europy sprowadzona w 1827 roku. Często sadzona w ogrodach i parkach jako drzewo ozdobne; uprawiana również na dużą skalę w parkach, ogrodach i na działkach.                                                                                      
OPIS DRZEWA. Drzewo iglaste, jednopienne. Do 100 m wysokie. Średnio 25-40 m wysokości. Korona stożkowata, młodych szerokiej podstawie młodych wydłużonym ostro zakończonym wierzchołku. Strzała prosta, młodych okazów samotnych wyrażnie zbieżysta wyznacza oś na całej wysokości drzewa. Korowina młodych pni gładka, u starych gruba, spękana, barwy brązowoczerwonej, w partiach górnych brązowoszara, gładka. Konary gęste, sprężyste, w partiach dolnych korony osadzone pod kątem prostym do osi drzewa, w górnych wzniesione ku górze. Gałązki cienkie, rozmieszczone gęsto u okazów starszych zwisają. Igły 2-3 cm, spłaszczone, równowąskie, na szczycie tępe lub krótko zaostrzone, z wierzchu ciemnozielone, spodem z 2 białymi, słabo zaznaczonymi paskami. Szyszki zwisające, eliptyczne, 5-10 cm dł., 3-3,5 cm szer.; łuski nasienne szeroko zaokrąglone; łuski okrywające w zarysie trójkątne dłuższe od nasiennych, wystające, z 3 ostrymi klapami.
CIEKAWOSTKI. Nie jest całkowicie gatunkiem mrozoodpornym. Duże mrozy powodują przemarzanie igliwia, które czerwienieje i opada. Ceniony gatunek
w leśnictwie. Dostarcza drewna twardego stosowanego w budownictwie lądowymi wodnym, na słupy kopalniaki, podkłady kolejowe, kostkę brukową do wyrobu skrzyń, na stolarkę meblową, masę papierową. Gatunek szybko rosnący i długowieczny.
 
(15) ORZESZNIK  PIĘCIOLISTKOWY  ( Craya ovata ) inaczej przeorzech       pięciolistkowy
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Drzewo to pochodzi z terenów Ameryki Północnej. Rośnie na glebach wilgotnych i podmokłych, na terenach zalewowych, nad brzegami wód i na bagnach. 
OPIS DRZEWA. Osiąga do 30 m wysokości. Kora na starych pniach charakterystyczna, popielatoszara, łuszczy się wąskimi, podłużnymi pasami, odstającymi na końcach. Gęsta wąska korona. Liście zwykle złożone z 5-7 dużych listków, duże, szerokie, orzęsione, spodem nagie lub drobno owłosione. Końcowy listek zwykle największy, niekiedy do 30 cm długości.
Kwiatostany męskie –kotkowe występujące w kątach liści, żeńskie –na szczycie gałązek. Owoce kuliste, pestkowate o 3-6 cm długości z grubą okrywą. Pestki jadalne, smaczne, zawierają około 60% tłuszczu.
CIEKAWOSTKI. Drzewa te nadają się do celów ozdobnych ze względu na oryginalna korę i duże liście. W swojej ojczyźnie uprawiane dla jadalnych orzechów i uzyskiwanego z nich oleju. Ponadto dostarcza bardzo elastycznego, ciężkiego i twardego drewna używanego na okleiny do wyrobu nart i łodzi.
 
(16) BUK  POSPOLITY  ( Fagus silvatica ) odmiana strzępolistna
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Europa zachodnia, Ameryka Pn., Azja.
W Polsce przebiega północno-wschodnia granica zasięgu buka.
OPIS DRZEWA. Drzewo liściaste. Wysokość do 30 m. Liście opadające, ustawione skrętolegle, o długości 5-10cm, są podłużnie eliptyczne lub jajowate, najszersze w środku lub z przodu, u nasady zwężone, na brzegach lekko faliste i opatrzone długimi białawymi włoskami. Kora cienka, gładka, szara. Korona kopulasta.
Kwiatostany męskie kuliste, zwisające na długich szypułkach. Żeńskie dwukwiatowe, skierowane ku górze. Owoce - orzechy, 3 - kanciaste, zwane bukwią, osadzone po 2 w kolczastej miseczce.
CIEKAWOSTKI. Dostarcza drewna ciężkiego, twardego, o wysokich własnościach mechanicznych, lecz mało trwałego. Używa się go na meble, do budowy wagonów, podkładów kolejowych, na sklejki, narzędzia, beczki, kostki brukowe. Z bukwi wytłacza się olej, używa się jej jako paszy.
 
(17) KASZTAN JADALNY  (Castanea sativa)
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Gatunek występujący wszędzie w Europie Południowej, Afryce Północnej i Azji Zachodniej. W okolicach o łagodnym klimacie często sadzony w parkach i ogrodach, miejscami zdziczały. W Europie Środkowej zadomowiony od czasów rzymskich.
OPIS DRZEWA. Okazałe drzewo liściaste osiągające do 30 m wysokości. Początkowo korona stożkowata, z wiekiem bardziej kolumnowa, a w końcu wysoko i szeroko sklepiona. Pień gruby, rozgałęziony, często skręcony. Kora brunatnoszara, pokryta gęstą siatką wypukłych listewek i bruzd. 
Liście o długości 10 – 30 cm, podłużnie lancetowate, brzegiem piłkowane (nerwy boczne wystają ostro poza brzeg liścia). Blaszka liściowa skórzasta i sztywna, z wierzchu lśniąca, ciemnozielona, od spodu jasnozielona.
Owoce zwane kasztanami występują po 1-3 w kolczastej okrywie, która po opadnięciu pęka, dzieląc się na cztery klapy. Okres kwitnienia: od czerwca do lipca.
CIEKAWOSTKI. Kasztan jadalny nie należy do rodziny kasztanowcowatych, lecz do bukowatych. Wymaga wilgotnego i łagodnego klimatu, a zwłaszcza lekkiej zimy. Owoce (kasztany jadalne, marony) dojrzewają we wrześniu i nadają się do sporządzania różnych bardzo delikatnych potraw.
 
(18) LIPA  DROBNOLISTNA  ( Tilia cordata )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Europa i część Azji. W Polsce występuje na całym niżu jak również w niższych położeniach górskich.
OPIS DRZEWA. Wysokość 25-30m. Średnica korony 15-20 m., korona zmienna. Pień prosty, zwykle niski z silnie rozwinięta szyją korzeniową.
Kora brązowoszara o długich bruzdowatych, często skośnie biegnących spękaniach. Konary liczne, ustawione pod kątem ostrym do osi. Gałęzie bardzo liczne wyraźnie zagęszczają się ku peryferiom korony, podkreślając jej zarysy. Liście sercowate, zębate, ostro zakończone, gęsto osadzone na pędach. Barwa liści od góry ciemnozielona, połyskliwa, od spodu jasnozielona biegnących niebieskim nalotem. Zabarwienie liści biegnących jesieni żółte lub żółtobrązowe biegnących różnym nasileniu tych barw.
CIEKAWOSTKI. Mrozoodporny i długowieczny gatunek, wybitnie światłolubny. Gazy motorów spalinowych i kurz powodują przedwczesny opad liści.
 
(19) ROBINIA  AKACJOWA  ( Robinia pseudoacacia ) inaczej grochodrzew
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Wschodnia część Ameryki Północnej, sprowadzona do Europy ok. 1640 r.                                                                       OPIS DRZEWA. Wysokość do 25 m. Pień dość krótki, dzieli się na liczne, jednakowo grube konary. Kora na młodych drzewach gładka i brunatnawa, szybko staje się wyraźnie spękana. Pęd ciemny z parą cierni(o dł.5-15 mm długości). Liście skrętoległe, mają15-20 cm długości z 11-15 listkami, około 3-centymetrowej długości. Są owalne, całobrzegie. Z wierzchu matowe, żywozielone, a od spodu nieco jaśniejsze, rozwijają się późną wiosną. Za to jesienią jasnożółte opadają później niż u innych drzew.                                           Kwiaty motylkowe zwisają w wielokwiatowych, bardzo gęstych gronach o dł. do 15 cm. Kwiaty bardzo przyjemnie pachną, co skutecznie wabi pszczoły. Owocem są strąki o dł. 5-10 cm, ciemnobrunatne, zebrane licznie w groniastych pęczkach, które pozostają dość długo na drzewach.                       CIEKAWOSTKI. Mało wymagające. Drewno dość twarde i odporne, nadające się do sporządzania drzewców i trzonków narzędzi. Kora, liście i nasiona są trujące, szczególnie dla koni.
 
(20) SUCHODRZEW  POSPOLITY  ( Lonicera xylosteum )
 
POCHODZENIE I WYSTĘPOWANIE. Azja zachodnia i Europa. W Polsce występuje dziko na całym niżu oraz często w uprawie.                                         OPIS KRZEWU. Do 2 m wysokości. Liście 3-6 cm dł., obustronnie owłosione, szarozielone, szeroko jajowate lub eliptyczne, na wierzchołku krótko zaostrzone, u nasady szeroko klinowate lub zaokrąglone. Pędy szare. Paczki spiczasto zakończone, owłosione. Kwiaty ok. 1,5 cm dł., żółtawobiałe, owłosione. Owoce u nasady zrośnięte, ciemnoczerwone, na szypułkach 1-2 cm dł., długo utrzymujące się na krzewie.